of zijn dit juist ongevraagde bemoeiallen, betweters en luilakken?
In mijn jaren ervaring in de uitzendbranche heb ik, ik weet niet hoeveel kandidaten gesproken: voor, tijdens en na hun indiensttreding bij de opdrachtgever. De ene job is leuk, de andere oersaai. Weer een ander duurt maar kort en de volgende duurt jaren. De slagingskans van een bemiddeling is best groot als je je vak goed verstaat. Als je de klanten goed hebt aangehoord en naar de kandidaat hebt geluisterd, dan weet je heus wel of iets “werkt” of niet. Het tot stand brengen van een “plaatsing” zoals dat dan heet, is door de jaren heen meer een gevoel dan rekensom. De handen zijn geschud, de eerste werkdag is begonnen.. En dan begint het gedonder: collega’s!
Tuurlijk zijn er veel voorbeelden van leuke collega’s maar voor dit stuk beperk ik me even tot de minder aantrekkelijke gevallen. Iedereen is voor het gemak heus wel in een hokje te stoppen. Als ik moeilijke “collega-typen” zou onderverdelen dan ontstaat er een mooi lijstje;
Het opperhoofd
Sta je daar op je eerste werkdag met je pakje brood, krijg je een type “opperhoofd” om je in te werken. Dat zijn mensen die direct de leiding nemen. Geven direct hun mening, zijn doelgericht, laten mensen vaak niet uitpraten, nemen snel beslissingen en zijn duidelijk aanwezig. Als een soort racebaan bewegen ze zich in jouw inwerkproces, trekken je door je eerste werkdag heen en het is hun weg of de snelweg… Zetten gelijk een stempel op jouw mening over het bedrijf en bepalen vaak ook wat je eerste indruk van je nieuwe werk gaat zijn.
Toch zijn de opperhoofden best benaderbaar en staan ze open voor jouw mening. Hierbij letten zij wel op jouw toon, op hoe jij iets zegt. Je ziet ze vaak denken of ze je al kunnen onderbreken of tegenspreken. Als je uitgesproken bent gaan ze hun mening formuleren en dan wordt duidelijk of ze je überhaupt gehoord hebben of niet.. Zij zijn dwingend in hoe jij ze benaderd en hoe jouw communicatie vorm krijgt.
Je zal dan ook, wil je een opperhoofd willen benaderen, goed opgewassen moeten zijn tegen een dominante persoon door zeer krachtig en duidelijk jouw idee of menig te formuleren. Denk eerst na over het strijdplan, houd eraan vast en dan zal je merken dat ook de tooi van het opperhoofd zachte donsveertjes heeft.
De gluiperd
Je kent ze wel: De mensen die stoppen met praten bij de koffie-automaat als je aan komt lopen. De mensen met een verborgen agenda, de jaloersen. De mensen die zo verankerd zijn in hun platgestampte werkpad, dat ze alleen nog maar kunnen “shinen” doormiddel van het neerhalen van een anders kwaliteiten. Een netter woord is “onbetrouwbaar” en is een type collega die je achter je rug om zwart maakt bij je leidinggevende, die ervoor zorgt dat je nergens voor wordt gevraagd of die over je roddelt tegen andere collega’s. Een collega dus, die jou een slechte professionele reputatie wil bezorgen ten gunste van zichzelf.
Je kan natuurlijk een pot zure haring kopen bij de supermarkt, deze vervolgens meenemen naar diezelfde koffie-automaat en dan de aanstichter van het geheel verrassen met een ochtenddouche haring in zuur… * hilarisch maar niet doeltreffend* De professionelere tegenactie: Zorg er allereerst voor dat je wel zeker weet dat je collega je zwart probeert te maken. Het zou vervelend zijn als je ernaast zit. Spreek vervolgens die collega eens duidelijk maar rustig aan op zijn gedrag. Je moet er wel voor zorgen dat die collega natuurlijk geen zaken feitelijk kan weerleggen, anders sta je voor aap. Zet jezelf vanaf dat confrontatiepunt positief neer in de organisatie en heb al je zaakjes goed op orde. Maak geen onnodige fouten, zodat de gluiperd geen voer krijgt om het tegendeel te bewijzen en leg alle communicatie tussen jou en je collega vast. Blijft die collega doorgaan, dan is de haring een optie, contact met het eerder beschreven opperhoofd zou ook helpen. Maar nu is het misschien ook tijd om het dossier te bespreken met je leidinggevende.
Tot slot, wees assertief en kom voor jezelf op. Word je gedwarsboomd? Ga er dan omheen! Ben je bang dat iemand is beïnvloed door die collega? Stap er naartoe en doe je eigen verhaal! En als jouw onbetrouwbare collega met jouw plannen aan de haal gaat zeg dan: …Beter goed gejat dan slecht zelf bedacht.. ?
Het eiland
Dat is typisch een collega die heel afstandelijk overkomt en bijna gevoelloos en emotieloos lijkt. Hij neemt een rustig achterover-leunende houding aan in een gesprek, zegt niks omdat hij nadenkt en ogenschijnlijk alles afweegt wat hij hoort. Het komt zelfs erg ongeïnteresseerd over. Deze collega houdt niet van “koetjes-en kalfjes-hoe-was-je-weekend-geklets”’, het onderwerp van gesprek is altijd zakelijk. Hij laat je raden naar hoe hij benaderd dient te worden en je bent zelf continue aan het peilen waar hij zit met zijn gedachte.
Een afstandelijke collega komt vaak kritisch over en daardoor soms veroordelend. Je krijgt weinig hoogte van deze collega en zijn houding kan je een ongemakkelijk gevoel geven.
Natuurlijk hebben deze collega’s wel emoties, alleen zie je die niet. Ze hebben meer tijd nodig om goed na te denken over een onderwerp en zeggen pas iets in een gesprek als ze er zeker van zijn. Ga dus ook niet zelf heel veel extra praten om de stiltes op te vullen of om aandacht te krijgen, want: die krijg je toch niet. Stel je verwachtingen bij als je een sterke persoonlijke band met al je collega’s wil opbouwen. Dit type collega heeft hier he-le-maal geen behoefte aan. Houd het allemaal lekker kort en bondig in de communicatie. Pas zelf je niveau van vragenstellen aan naar kritisch en feitelijk en je krijgt eenvoudig het antwoord waar je om vraagt.
De kletskous
Vermoeiend! Collega’s die maar blij-ij-ven kletsen! Ze gaan naar hun werk voor de gezelligheid en kunnen eindeloos praten over van alles en nog wat. Contact maken is supersimpel , dat dan weer wel! Je kunt overal het gesprek over aangaan, als het maar niet over werk gaat. De grootste uitdaging is wel hoe je het gesprek stopt zonder respectloos te lijken.
Je hebt soms de neiging om mee te gaan in hun verhaal, want ze vertellen vaak met veel emoties. Bovendien geeft de kletskous je het gevoel dat je verplicht bent ook veel over jezelf te vertellen. Kan ook zijn dat je heel ongeduldig wordt want je hebt een berg werk te doen en komt niet los van het gekakel.
Blijf rustig en zakelijk in het gesprek en waardeer je collega. Vraag zeker niet aan het begin van een gesprek hoe het met diegene gaat, want dan; je raadt het al: krijg je een stortvloed van verhalen over je heen. Ga niet in op persoonlijke vragen of verhalen. Houd het gesprek kort en bondig. Vertel dat je nog veel werk hebt liggen en daarom geen tijd hebt om lang te kletsen. Stel bijvoorbeeld voor om samen te gaan lunchen om bij te praten en beëindig daarna het gesprek.
Mocht de kletskous in dezelfde ruimte zitten als jij en je hebt last van het geklets met andere collega’s, dan zul je vriendelijk en duidelijk moeten vertellen waar je last van hebt en wat je wilt dat er verandert. Geef deze feedback op een positieve manier, hoe lastig dat vaak ook is.
De Betweter
De betweter is een collega die duidelijk laat merken alles beter te weten dan jij. *zucht*
Vooral de manier waarop dit gebeurt, de tone of voice, roept vaak al irritatie op bij anderen. Niet openstaan voor jouw mening of idee plus die toon, maakt het erg lastig communiceren.
Voorkom dat je met de betweter in discussie gaat. Betweters gaan de strijd met je aan en dan gaat de discussie niet meer over het onderwerp van gesprek, maar wordt het een machtsspelletje. Hij/zij neemt de gelegenheid om jou eens precies uit te leggen waarom jij ongelijk hebt en hij/zij gelijk, en daar zijn ze nog supergoed in ook!
Het enige wat je kan doen is de irritatie onderdrukken. Lekker meeveren en hem/haar dat voetstuk geven waar hij/zij graag op wil staan. Termen als: “Interessant idee” en “Goed geregeld hoor” en dan proberen dit echt te laten klinken zonder gelijk sarcastisch te lijken.
Het heeft geen zin te strijden, je kunt beter kijken waar in dit geval de overeenkomsten liggen. Gebruik dit eens als basis voor een goed gesprek en kijk dan waar je zijn verhaal kan aanvullen. Dit voelt als ondergeschikt misschien, maar het opent de ruimte om je eigen menig ook te kunnen toevoegen.
Tot zover een greep uit verschillende types. Er zijn nog zat andere te noemen, bijvoorbeeld de blaaskaak, de kantjeswandelaar, de uitzitter en de klaagtoeter. Misschien leuk om eens in het rond te kijken en elke collega eens in een hokje te plaatsen. Herken je bovenstaande? Ken je nog andere type collega’s, plaats je reactie hieronder!